ಸಂದರ್ಶನ: ಸೂರ್ಯಕೀರ್ತಿ
ಫೋಟೋಗಳ ಕೃಪೆ – ರೇಖಾಂಬಾ
ವೈದೇಹಿ ಅವರ ಬದುಕು-ಬರೆಹ:
ಕಾವ್ಯನಾಮ: ವೈದೇಹಿ
ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು: ಜಾನಕಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿ
ಮೂಲ ಹೆಸರು: ‘ವಾಸಂತಿ’
ವೃತ್ತಿ: ಲೇಖಕಿ
ಅಭಿನಂದನಾ ಗ್ರಂಥ: ಇರುವಂತಿಗೆ
ಇವರ ‘ಕ್ರೌಂಚ ಪಕ್ಷಿಗಳು’ ಎಂಬ ಕಥಾಸಂಕಲನ 2009ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪುರಸ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಫೆಬ್ರವರಿ 12, 1945ರಂದು ಜನಿಸಿದ ವೈದೇಹಿಯವರು, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಂದಾಪುರದವರು. ಇವರ ತಂದೆ ಎ.ವಿ.ಎನ್ ಹೆಬ್ಬಾರ್ (ಐರೋಡಿ ವೆಂಕಟ ನರಸಿಂಹ ಹೆಬ್ಬಾರ್), ತಾಯಿ ಮಹಾಲಕ್ಶ್ಮಿ. ಕುಂದಾಪುರದ ಭಂಡಾರ್ಕರ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಬಿ.ಕಾಂ ಪದವೀಧರೆ. ‘ನೀರೆಯರ ಮನ’ ಎಂಬ ಕಥೆಯು ಸುಧಾ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವೈದೇಹಿ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯನಾಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಸುಧಾ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯ ಅಂದಿನ ಸಂಪಾದಕರು ಇವರಿಗೆ ವೈದೇಹಿ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯನಾಮವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇವರಿಗೆ ವೈದೇಹಿ ಎಂಬುದೇ ಕಾವ್ಯನಾಮವಾಯಿತು. ಇವರ ಹಲವಾರು ಕಥೆಗಳು ಕರ್ಮವೀರ, ಮಯೂರ, ಸುಧಾ, ಪ್ರಜಾವಾಣಿ, ಉದಯವಾಣಿ, ಕಸ್ತೂರಿ, ಸಾಕ್ಷಿ (ಸಾಗರ), ಸಂಕ್ರಮಣ, ವನಿತಾ, ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಗೆಳತಿ ಮುಂತಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡವು. 23ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕೆ.ಎಲ್.ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿಯವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು. ನಯನಾ ಕಶ್ಯಪ್ ಮತ್ತು ಪಲ್ಲವಿ ರಾವ್ ಎನ್ನುವ ಇಬ್ಬರು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. ಮದುವೆಯ ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ‘ಜಾನಕಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿ’ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡರು. ವೈದೇಹಿಯವರ ಪುತ್ರಿ ನಯನಾ ಅವರು ವೈದೇಹಿಯವರ ಐದು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ತಮ್ಮ ಮನೆ ಮಾತಾದ ಕುಂದಾಪುರ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿಯೇ ಕಥೆಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ತ್ರೀಲೋಕದ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು, ಸೂಕ್ಶ್ಮವಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಬಾಳಸಂಗಾತಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿಯವರೊಂದಿಗೆ ವೈದೇಹಿಯವರು
1. ನಿಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ?
ಅದೊಂದು ಸುವರ್ಣ ಬಾಲ್ಯ. ಬಾಲಸ್ತಾವತ್ ಕ್ರೀಡಾ ಮಗ್ನಃ ಅಂದರಲ್ಲ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು? ಹಾಗೆ, ಸದಾ ಆಟ ಆಟ ಆಟ. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಸಮಯವಷ್ಟೇ ಓದು. ಮಾರ್ಕ್ ಬರುತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದರ ಗೋಚರದಲ್ಲೇ ನಾವಿರಲಿಲ್ಲ. ತುಂಬ ಮಕ್ಕಳಿರುವ ಮನೆಗಳು ಆಗೆಲ್ಲ. ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಹಾಡು ಕುಣಿತ ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು. ಎಂತಲೇ ಗಮ್ಮತಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಹೋಯಿತು.
2. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವು ಬರಲು ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಯಾರು ?
ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಎದುರಾದ ಹಲವರು. ಅವರ ಬದುಕು ಬವಣೆ. ಸಮಾಜದ ದ್ವಿಮುಖ ನೀತಿಯಿಂದಾಗಿ ಉರಿದು ಹೋದವರು, ಲವಲವಿಕೆಯ ದಿಟ್ಟತನದ ಧೈರ್ಯ ಸ್ಥೈರ್ಯದಿಂದ ಕಷ್ಟಗಳೆದುರು ನಲುಗದೆ ಬಾಳಿ ತೋರಿದ ಬಹುಮುಖದ ಜನರು..ಹೀಗೆ ಅನೇಕರು.
3. ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಂದರೆ ?
ಸಾಹಿತ್ಯ ಜೀವನದ ವಿನ್ಯಾಸ ರೂಪಿಸುವ, ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಚಿಂತನಶೀಲತೆ ಒದಗಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಭಿರುಚಿ.
ಎ ಎನ್ ಮುಕುಂದ್ ಅವರು ತೆಗೆದಿರುವ ಫೋಟೋ
4. ಇವತ್ತಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಬಗೆ ?
ಸುಲಭ. ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡಬೇಕು, ಕನ್ನಡ ಓದಬೇಕು. ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಾದರೂ ಎಲ್ಲರೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಕಲಿಯಬೇಕು. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯಜೀವನ ಸಾಗಬೇಕು. .. ಕನ್ನಡವು ಆತ್ಮಗತವಾಗುವಂತೆ ಪ್ರೀತಿಸಬೇಕು…ಭಾಷೆಯೊಡನೆ ಒಂದಾಗಬೇಕು
5. ನಿಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮರೆಯಲಾಗದ ನೆನಪು ?
ಹಾಗೆ ಒಂದಲ್ಲ. ಹಲವು. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಬರವಣಿಗೆ.
6. ಕನ್ನಡ ಅಂದ್ರೆ ?
ಕನ್ನಡ ಅಂದ್ರೆ?….ಅಮ್ಮ ಅಂದ್ರೆ- ಅಂತ ಕೇಳಿದಂತೆ ಇದು. ಜೀವವೊಂದರ ಭಾವಮಯ ಕೋಶದ ಶಾಬ್ದಿಕ ರೂಪ- ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆ.
ಕೆ ಎಸ್ ರಾಜಾರಾಮ್ ಅವರು ತೆಗೆದಿರುವ ಫೋಟೋ
7. ಪ್ರಸ್ತುತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅನಿಸಿಕೆ?
ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯೂ ಅಂತೆಯೇ. ಬರಹಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೊಸಬರು ಧಂಡಿಯಾಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬರೆಯುವವರೂ ಅನೇಕರಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಅದೇ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಓದುಗರಿದ್ದಾರೆಯೇ? ಸಂಶಯ.
8. ನಿಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿ
ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ
9. ನಿಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ?
ದೇಶದ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ, ತೃಪ್ತಿಯಿಂದ, ಸಾಕಷ್ಷು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಭಿರುಚಿಯಿಂದ ಬದುಕುವ ಹಲವಾರು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮದೂ ಒಂದು.
10. ನಿಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃಷಿ ನಡೆದು ಬಂದ ದಾರಿ.
ಮೆಲ್ಲ ಮೆಲ್ಲಗೆ, ನಿಧಾನಗತಿಯಲ್ಲಿ, ಹಾಡು ಪದ್ಯ ಕಥಾ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ತುಸು ಸಂಕೋಚ, ತುಸು ತಬ್ಬಿಬ್ಬು, ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಆತ್ಮವಿಮರ್ಶೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡುತ್ತ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಗಳಿಸಿದ ಮಾರ್ಗ.
ಕೃತಿಗಳು:
ಕಥಾಸಂಕಲನ
ಮರ ಗಿಡ ಬಳ್ಳಿ (೧೯೭೯)
ಅಂತರಂಗದ ಪುಟಗಳು (೧೯೮೪)
ಗೋಲ (೧೯೮೬)
ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಗೆ (೧೯೯೧)
ಅಮ್ಮಚ್ಚಿ ಎಂಬ ನೆನಪು (೨೦೦೦)
ಕ್ರೌಂಚ ಪಕ್ಷಿಗಳು (೨೦೦೫)
ಕತೆಕತೆ ಕಾರಣ (೨೦೧೬)
ಕವನಗಳು
1.ಬಿಂದು ಬಿಂದಿಗೆ (೧೯೯೦)
2.ಪಾರಿಜಾತ (೧೯೯೯)
3.ಹೂವಕಟ್ಟುವ ಕಾಯಕ(೨೦೧೧)
4.ದೀಪದೊಳಗಿನ ದೀಪ (೨೦೨೦)
ಕಾದಂಬರಿ
ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರು (೧೯೯೨)
ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯ
1.ಧಾಂ ಧೂಂ ಸುಂಟರಗಾಳಿ (೧೯೯೨)
2.ಮೂಕನ ಮಕ್ಕಳು (೧೯೯೨)
3.ಗೊಂಬೆ ಮ್ಯಾಕ್ ಬೆಥ್ (೧೯೯೨)
4.ಢಣಾಡಂಗೂರ (೧೯೯೨)
5.ನಾಯಿಮರಿ ನಾಟಕ (೧೯೯೨)
6.ಸೂರ್ಯ ಬಂದ (೧೯೯೭)
7.ಜುಂ ಜಾಂ ಆನೆ ಮತ್ತು ಪುಟ್ಟ (೧೯೯೭)
8.ಕೋಟು ಗುಮ್ಮ (೧೯೯೭)
9.ಹಕ್ಕಿ ಹಾಡು (೨೦೦೨)
10.ಅರ್ಧಚಂದ್ರ ಮಿಠಾಯಿ (೨೦೦೨)
11.ಸೋಮಾರಿ ಓಳ್ಯಾ (೨೦೦೪)
12.ಅಳಿಲು ರಾಮಾಯಣ (೨೦೦೯)
13.ಸತ್ರು ಅಂದ್ರೆ ಸಾಯ್ತಾರ? (೨೦೦೯)
14.ಆನೆ ಬಂತೋ ಆನೆ (೨೦೧೫)
15.ರಾಜಾ ಲಿಯರ್ (೨೦೧೫)
ಪ್ರಬಂಧಗಳು
1.ಮಲ್ಲಿನಾಥನ ಧ್ಯಾನ (೧೯೯೬)
2.ಮೇಜು ಮತ್ತು ಬಡಗಿ (೨೦೦೭)
3.ಜಾತ್ರೆ (೧೯೯೮)
ಅನುವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ
1.ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ.
2.ಬೆಳ್ಳಿಯ ಸಂಕೋಲೆಗಳು (ಮೈತ್ರೇಯಿ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯಅವರ ‘Silver Shackles’ನಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದು)
3.ಸೂರ್ಯಕಿನ್ನರಿಯರು (ಸ್ವಪ್ನ ದತ್ತ ಅವರ ‘Sun Fairies’ನಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದು)
4.ಸಂಗೀತ ಸಂವಾದ (ಭಾಸ್ಕರ್ ಚಂದಾವರ್ಕರ್ ಅವರ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಿಂದ)
ಆತ್ಮಕಥೆ ನಿರೂಪಣೆ
1.ಕೋಟ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಕಾರಂತರ(ಕೋಲ ಕಾರಂತ) ಆತ್ಮಕಥೆ “ನೆನಪಿನಂಗಳದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತು”
2.ಸೇಡಿಯಾಪು ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟರ “ಸೇಡಿಯಾಪು ನೆನಪುಗಳು”
3.ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತರ “ಇಲ್ಲಿರಲಾರೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲಾರೆ”
