ಸದಾನಂದ ಗಂಗನಬೀಡು ಅವರು ಬರೆದ ಕತೆ ‘ನಾಲೆ’

ಮುಂಗಾರು ಮಳೆ ಅಬ್ಬರಿಸಿ ಧರೆಗಿಳಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ನೆಹರೂ ನಗರ ಹಾಗೂ ಸರಸ್ವತಿಪುರವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿದ್ದ ನಾಲೆ ಮಳೆಯ ರಭಸಕ್ಕೆ ಉಕ್ಕೇರಿ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಮಳೆ ನೀರು ಧಾರಾಕಾರವಾಗಿ ಹರಿಯತೊಡಗಿತು. ಇತ್ತ ಶಿವಪ್ಪನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಆರ್ತವಾಗಿ ‘ಅಂಬೋ..’ ಎಂದು ಕೂಗಿ ಕರೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಶಿವಪ್ಪನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ನಾಲೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇದ್ದುದರಿಂದ ನಾಲೆಯ ನೀರು ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗೂ ನುಗ್ಗಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಬಸವ, ರಾಮನಿಗೆ ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ತ್ರಾಸು ನೀಡತೊಡಗಿತ್ತು. ಮನೆಯಿಂದ ತಲೆ ಆಚೆ ಇಡಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗದಷ್ಟು ಬಿರುಸಾಗಿ ಮಳೆ ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಶಿವಪ್ಪ ಮನೆ ಒಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ನೀರೊಲೆಯ ಮುಂದೆ ಬೆಂಕಿ ಕಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಯಾವಾಗ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ‘ಅಂಬೋ…’ ಎಂದು ಆರ್ತವಾಗಿ ಕೂಗಿ ಕರೆಯತೊಡಗಿತೊ ಏನೋ ಅನಾಹುತವಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಶಿವಪ್ಪ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಮಾಸಲು ಟವೆಲ್ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ದಡಬಡಿಸಿ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯತ್ತ ಓಡೋಡಿ ಬಂದ.

ನಾಲೆಯ ನೀರು ಉಕ್ಕೇರಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಬಸವ, ರಾಮನನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗೆ ನುಗ್ಗಿತ್ತು. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಅದು ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯೇನೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮನೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಖಾಲಿ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಒಪ್ಪಾರ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಬಸವ, ರಾಮನನ್ನು ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತು ಒಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ. ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಬಸವ ಹಾಗೂ ರಾಮ ಸುರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಗಂಜಲ ಹಾಗೆ ಹರಿದು ನಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇನ್ನು ಸಗಣಿಯನ್ನು ಬೆಳಗ್ಗೆ ನಾಲ್ಕಕ್ಕೆ ಎದ್ದು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ ಅದನ್ನು ದೂರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಖಾಲಿ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಸುರಿದು ಬರುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ದಿನದ ಆರಂಭವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಆದರೆ, ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳಿಂದ ಬೆಳಗು ರಾತ್ರಿಯೆನ್ನದೆ ಮಳೆ ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಶಿವಪ್ಪ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ಶುಚಿ ಮಾಡಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ನಾಲೆಯ ನೀರು ಉಕ್ಕೇರಿ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗೆ ನುಗ್ಗಿದುದರಿಂದ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯಿಡೀ ಗಂಜಲ, ಸಗಣಿಯಿಂದ  ಮಿಶ್ರಣಗೊಂಡು ರಾಡಿಯೆದ್ದು ಹೋಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದ ಶಿವಪ್ಪ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಕಾಲಿಡಲೇ ಹರ ಸಾಹಸ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ಮಳೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡು ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಬಸವ, ರಾಮನನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಿಚ್ಚಿ ಮತ್ತೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾವಪ್ಪನ ಖಾಲಿ ನಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ತಂದು ಕಟ್ಟು ಹಾಕುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ಸಾಕುಸಾಕಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅದುಮಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ ಸಿಟ್ಟು ಶಿವಪ್ಪನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬೈಗುಳವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು: “ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲ ಆ ರಂಡೆಮಗ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯೇ ಕಾರಣ” ಎಂದು ತನ್ನ ಎದೆ ಬೇಗುದಿಯನ್ನು ಇಳಿಸಿಕೊಂಡ.

***

ಶಿವಪ್ಪ ಮಾದಿಗರ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತನೆ ಇಯತ್ತಿನವರೆಗೂ ಓದಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ. ಶಿವಪ್ಪ ಶಿಕ್ಷಿತನಾಗಿದ್ದರ ಹಿಂದೆಯೂ ಒಂದು ಕುತೂಹಲಕರ ಕತೆಯಿತ್ತು. ಆಗಿನ್ನೂ ಹದಿಮೂರನೇ ವಯಸ್ಸಿನವನಾಗಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ ತನ್ನ ಗೆಳೆಯ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಅದೆಂತದೋ ಜಗಳ ಕಾದು ಕೋಪದಲ್ಲಿ ಆತನಿಗೆ ಚೂರಿಯಿಂದ ಇರಿದು, ಆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ರಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಹೋಮ್ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಹತ್ತನೆ ಇಯತ್ತಿನವರೆಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ, ಹರೆಯಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಹೋಮ್‍ನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿದ್ದ. ಹೀಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಶಿವಪ್ಪ ಮತ್ತೆ ಪುಂಡಾಟಕ್ಕಿಳಿಯದಿರಲಿ ಎಂದು ಆತನ ತಾಯಿ ಧರ್ಮಮ್ಮ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜ್ಞೆಯಾಗಿದ್ದ ಲಲಿತಾಳೊಂದಿಗೆ ಆತನ ವಿವಾಹ ನಡೆಸಿ, ಆತನನ್ನು ಸಂಸಾರದ ಬಂಧನಕ್ಕೆ ನೂಕಿದ್ದಳು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ತಾನು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮನೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಸೊಸೆ ಹೆಸರಿಗೇ ಬರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದ ಧರ್ಮಮ್ಮ, ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನೂ ಆಕೆಯ ಮಡಿಲಿಗೇ ಹಾಕಿ ಇಹಲೋಕ ತ್ಯಜಿಸಿದ್ದಳು.

ಲಲಿತಾ ಬಹಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜ್ಞೆಯಾದರೂ ತನ್ನ ಅತ್ತೆಯಂತೆಯೇ ಘಟವಾಣಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಧರ್ಮಮ್ಮ ತಾನು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆಯುವಾಗ ಸಂಸಾರ ದಾರಿ ತಪ್ಪದಂತೆ ನೋಡಿಕೊ ಎಂದು ಲಲಿತಾಗೆ ಕಿವಿಮಾತು ಹೇಳಿ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದಿದ್ದಳು. ಸಂಸಾರ ದಾರಿ ತಪ್ಪದಿರಬೇಕಾದರೆ, ಕೊಂಚ ಪುಂಡನಾಗಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪನನ್ನು ಹದ್ದುಬಸ್ತಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊ ಎಂಬುದೇ ಆ ಮಾತಿನ ಇರಾದೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿಯೇ ಗ್ರಹಿಸಿದ್ದ ಲಲಿತಾ, ಶಿವಪ್ಪನನ್ನು ತನ್ನ ಅಂಕೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡೆ ಸಂಸಾರವನ್ನು ತೂಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಳು. ಈ ಸಂಸಾರ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರ ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ ಹಡೆದಿದ್ದಳು. ಇಡೀ ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಲಲಿತಾ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿದ್ದುದರಿಂದ ನಿರಾಳನಾಗಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ, ಹೊಲ ಕಾಯುವುದು, ದನಕರುಗಳನ್ನು ಮೇಯಿಸುವುದಕ್ಕಷ್ಟೇ ತನ್ನನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಇನ್ನುಳಿದಂತೆ ಸಂಸಾರವನ್ನು ನೀಚಲು ಲಲಿತಾ ಕೂಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಳು. ಹೊಲದಿಂದ ಬರುವ ಆದಾಯವನ್ನು ಜೋಪಾನ ಮಾಡಿ, ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಎದೆಯೆತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಸಿದ್ದಳು. ಮಕ್ಕಳಾದ ರೂಪ ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೆ ಅವರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಗೌರವಯುತವಾಗಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಿ ಇಡೀ ಕೇರಿಯೇ ಹುಬ್ಬೇರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದಳು.

***

ಶಿವಪ್ಪ ಕೊಂಚ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮನುಷ್ಯನಾದರೂ ಲೋಕದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಆಸ್ಥೆಯಿಂದ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಇಡೀ ಕೇರಿಯಲ್ಲೇ ಮನೆಗೆ ಪೇಪರ್ ಹಾಕಿಸಿಕೊಂಡು ಲೋಕದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಇದರಿಂದೆಲ್ಲ ಲೋಕಜ್ಞಾನ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ, ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಚುನಾವಣೆಗೆ ತನ್ನ ಮಡದಿ ಲಲಿತಾಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಒಂದು ಬಾರಿ ಆಕೆಯನ್ನು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಸದಸ್ಯೆಯನ್ನಾಗಿಯೂ ಮಾಡಿ ಬೀಗಿದ್ದ. ಲಲಿತಾ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕಂದಾಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ಸಾಧ‍್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಗ್ರಾಮ ನಕ್ಷೆ, ಅಟ್ಲಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಅವನ್ನು ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಬೀರುವಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ. ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳಿಂದ ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಕುಂಭದ್ರೋಣ ಮಳೆಗೆ ನಾಲೆ ಉಕ್ಕಿ ಹರಿದಾಗ ಶಿವಪ್ಪ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಫೋಟಗೊಳ್ಳಲು ಆ ದಾಖಲೆಗಳೇ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದವು. ಗ್ರಾಮ ನಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ ನಾಲೆಯ ಅಗಲ ಒಂದು ಚೈನ್‍ (33 ಅಡಿಗಳು) ಅಷ್ಟಿದ್ದರೂ, ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಮನೆಯ ಬಳಿ ಅದು 20 ಅಡಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸುಮಾರು 15 ಅಡಿಯಷ್ಟು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿದ್ದ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ, ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಸಿಮೆಂಟ್ ಗೋಡೌನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ. ಊರು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಸಿಮೆಂಟ್‍ಗೆ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ನೋಡುನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಎರಡಂತಸ್ತಿನ ಮನೆ ಕಟ್ಟಿದ್ದ. ಇದು ಆತನ ಸಮವಯಸ್ಕನಾಗಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪನಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಅಸೂಯೆ ಮೂಡಿಸಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಆಗಾಗ ಜನರ ಬಳಿ, “ನಾಲೆಯ ಅಗ್ಲ ಒಂದ್ ಚೈನ್‍ನಷ್ಟಿರ್ಬೇಕು. ಆದ್ರೆ, ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ನಾಲೆನ ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿ ಸಿಮೆಂಟ್ ಗೋಡೌನ್ ಕಟ್ಟವ್ನೆ” ಎಂದು ಕಿಡಿ ಕಾರುತ್ತಿದ್ದ. ಆದರೆ, ತಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜಂಜಡದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ, ಶಿವಪ್ಪ-ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ವೈರತ್ವವನ್ನು ಬಲ್ಲ ಜನರು ಆತನ ಮಾತನ್ನು ಎಡಗಿವಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿ, ಬಲಗಿವಿಯಲ್ಲಿ ಮರೆತುಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು.

***

ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ಶ್ರೀಮಂತನಾದ ಬಗ್ಗೆ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ತರಹೇವಾರಿ ಮಾತುಗಳಿದ್ದವು. ಆ ಪೈಕಿ ಒಂದು ದರ್ಗಾ ದರೋಡೆ. 1991ರಲ್ಲಿ ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ ಧ್ವಂಸಗೊಂಡು ಹಿಂದೂ ಮುಸ್ಲಿಂ ಗಲಭೆ ಹಳ‍್ಳಿಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೂ ಹಬ್ಬಿತ್ತು. ಅದೇ ರೀತಿ ಸರಸ್ವತಿಪುರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಮುಸ್ಲಿಂ ಗಲಭೆ ನಡೆದಿತ್ತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಲಭೆಕೋರರೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಿನ ದರ್ಗಾಗೆ ನುಗ್ಗಿದ್ದ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ, ಅಲ್ಲಿದ್ದ ನಗನಾಣ್ಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಲೂಟಿ ಹೊಡೆದ. ಅದೇ ದುಡ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಹತ್ತೆಕರೆ ತೆಂಗಿನ ತೋಟ ಖರೀದಿಸಿದ. ನಂತರ ಸಿಮೆಂಟ್ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಶುರು ಮಾಡಿದ. ಆತ ಕೈಯಿಟ್ಟ ವ್ಯವಹಾರಗಳೆಲ್ಲ ಚಿನ್ನದ ತತ್ತಿ ಇಡುವ ಕೋಳಿಯಂತಾಗಿದ್ದರಿಂದ ನೋಡನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೆ ಕುಬೇರನಾದ ಎಂಬ ಮಾತದು. ಜನ ಇಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸುಮ್ಮನಾಗದೆ, “ದರ್ಗಾ ದರೋಡೆಯ ನಂತರ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಒಬ್ಬ ಮಗ ಮೂಕನಾದರೆ, ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಮಗ ಪೋಲಿಯೊದಿಂದ ಕಾಲು ಕಳೆದುಕೊಂಡ” ಎಂದೂ ದರ್ಗಾ ದರೋಡೆಗೂ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಮಕ್ಕಳ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯಕ್ಕೂ ಕಾರ್ಯಕಾರಣ ಸಂಬಂಧ ಆರೋಪಿಸಿ ನಿಸೂರಾಗುತ್ತಾರೆ.

ಶಿವಪ್ಪ ಹಾಗೂ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ಇಬ್ಬರೂ ಎದುರಾಬದುರಾ ಮನೆಯವರು. ಈ ಇಬ್ಬರ ಮನೆಯ ನಡುವೆ ಸಣ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಇಲಾಖೆಯ ನಾಲೆ ಹಾದು ಹೋಗಿದ್ದು, ಈ ನಾಲೆಯ ಮೂಲಕ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ, ನಾಗಲಕಟ್ಟೆ, ದೊಡ್ಡ ಘಟ್ಟ ಮುಂತಾದ ಕೆರೆಯ ಕೋಡಿ ನೀರು ಹರಿದು ಸರಸ್ವತಿಪುರ ಕೆರೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಕಳೆದ ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ ಆಗದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಸಣ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಾಲೆಯನ್ನು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಶುಚಿಗೊಳಿಸದೆ ಜೋಭದ್ರಗೇಡಿ ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಬಾರಿ ನಿರೀಕ್ಷೆಗೂ ಮೀರಿ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆಯವರು ಮುಂಗಾರು ಪ್ರಾರಂಭಕ್ಕೂ ಮುನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರೂ ನಾಲೆಯನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡುವ ಗೋಜಿಗೆ ಹೋಗಿರಲಿಲ್ಲ.

ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆಯ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಯಂತೆಯೇ ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳಿಂದ ಸರಸ್ವತಿಪುರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಕುಂಭದ್ರೋಣ ಮಳೆ ಸುರಿಯತೊಡಗಿತು. ಆ ವೇಳೆಗೆ ನಾಲೆ ಕಸಕಡ್ಡಿಯಿಂದ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದುದರಿಂದ ನಾಲೆ ತುಂಬಿ, ಉಕ್ಕೇರಿದ ನೀರೆಲ್ಲ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಧಾರಾಕಾರವಾಗಿ ಹರಿಯತೊಡಗಿತು. ಮಳೆ ಶುರುವಾದ ನಾಲ್ಕನೆ ದಿನಕ್ಕೆ ನಾಲೆಯ ನೀರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಉಕ್ಕೇರಿದ್ದರಿಂದ ನಾಲೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಕಟ್ಟಿದ್ದ ಶಂಕ್ರಮ್ಮನ ಮಣ್ಣಿನ ಗೋಡೆಯ ಗುಡಿಸಲಿಗೆ ನೀರು ನುಗ್ಗಿ ಒಂದು ಪಾರ್ಶ್ವ ಕುಸಿದು ಬಿತ್ತು. ಈ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ನೆಹರೂ ನಗರದ ಜನರೆಲ್ಲ ಅಲ್ಲಿ ನೆರೆದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಹಿಡಿ ಶಾಪ ಹಾಕತೊಡಗಿದರು. ಜನರು ಆಕ್ರೋಶಗೊಂಡಿರುವ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿದ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ ಸಣ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಸುದ್ದಿ ಮುಟ್ಟಿಸಿದರು. ಮರು ದಿನ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ, ಸಣ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಇಲಾಖೆಯ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಸದಸ್ಯರು, ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳು ಸ್ಥಳ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆಂದು ಬಂದರು.

ಅದೇ ಸಮಯವನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ, ಗ್ರಾಮ ನಕ್ಷೆ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಣ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಇಲಾಖೆಯ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ ಬಳಿ ಬಂದ. “ನೋಡಿ ಸ್ವಾಮಿ, ಗ್ರಾಮ ನಕ್ಷೆ ಪ್ರಕಾರ, ನಾಲೆಯ ಅಗಲ ಒಂದು ಚೈನ್‍ನಷ್ಟಿರ್ಬೇಕು. ಆದ್ರೆ, ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಮನೆ ಮುಂದೆ ಅದು 20 ಅಡಿಗಿಂತ ಕಡ್ಮೆ ಐತೆ. ಹಿಂಗಾಗೇ ಮಳೆ ಬಂದಾಗ ನಾಲೆ ಉಕ್ಕೇರಿ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಮನೆಗಳಿಗೆ ನೀರು ನುಗ್ತೈತೆ. ಕೂಡ್ಲೆ ನಾಲೆ ಅಳ್ತೆ ಮಾಡಿ, ಒತ್ತುವರಿಯನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡ್ಬೇಕು” ಎಂದು ಒಂದೇ ಉಸಿರಿನಲ್ಲಿ ದೂರು ಹೇಳಿದ. ನಾಲೆಯ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದ  ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಅದು ಕಣ್ಣಳತೆಯಲ್ಲೇ ವೇದ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ಆ ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿದ್ದ. ಸಾಲದೆಂಬಂತೆ ಆತನ ಪತ್ನಿ ರೇಣುಕಾಳನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವ ಬಳಸಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷೆಯನ್ನಾಗಿ ಬೇರೆ ಮಾಡಿದ್ದ.

ಇದರಿಂದ ಇಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಿಲುಕಿದ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ, ಶಿವಪ್ಪನ ಗಮನವನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸೆಳೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸತೊಡಗಿದರು. “ಹಂಗಲ್ಲ ಶಿವಪ್ಪ, ನಾಲೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ರಿಂದ ನೀರು ಉಕ್ಕೇರಿದೆ. ನಾವೀಗ ಅದನ್ನ ಕ್ಲೀನ್ ಮಾಡಿಸ್ತೀವಿ. ಆಗ ನೀರು ಸರಾಗವಾಗಿ ಕೆರೆಗೆ ಹರಿದು ಹೋಗ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಇಂಥ ಸಮಸ್ಯೆ ಆಗೋದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಸಮಾಧಾನಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸತೊಡಗಿದರು. ಆದರೆ, ಪಟ್ಟು ಬಿಡದ ಶಿವಪ್ಪ, ನಾಲೆಯ ಅಗಲದ ಅಳತೆ ಆಗಲೇಬೇಕು ಎಂದು ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದು ಕೂತ. ಕೂಡಲೇ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ ಕಚೇರಿ ಕಡೆಗೆ ತೆರಳಿದರು.

***

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಲೆ ಅಗಲದ ಅಳತೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದಿರುವ ಸಂಗತಿ ಮಿಂಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಕಿವಿ ತಲುಪಿತು. ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಗೂ ತಾನು ನಾಲೆಯನ್ನು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿ ಸಿಮೆಂಟ್ ಗೋಡೌನ್ ಕಟ್ಟಿರುವ ಸಂಗತಿ ತಿಳಿದೇ ಇತ್ತು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಸಿಮೆಂಟ್ ಗೋಡೌನ್ ಅನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದರೆ, ಚಿನ್ನದ ತತ್ತಿಯಿಡುತ್ತಿರುವ ವ್ಯವಹಾರವೊಂದು ಕೈತಪ್ಪಿ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಚಿಂತಾಕ್ರಾಂತನಾದ. ಈ ನಡುವೆ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವಂತೆ ಕರೆ ಮಾಡಿದರು. ಲಗುಬಗೆಯಿಂದ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಚೇರಿಗೆ ಬಂದ.

“ನೋಡಿ ಸಾರ್.. ಸೇತುವೆ ಬಳಿ ಸುಮಾರು 15 ಅಡಿಯಷ್ಟು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನೀವು ಸಿಮೆಂಟ್ ಗೋಡೌನ್ ಕಟ್ಟಿರುವುದು ಕಣ್ಣಿಗೇ ಕಾಣುವಂತಿದೆ. ಅದಲ್ಲದೆ ನಾಲೆಯ ಬಲ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ನೆಹರೂ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕರು ಮಾದಿಗ ಸಮುದಾಯದವರು. ಅವರೆಲ್ಲ ಈ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಮಣ್ಣಿನ ಗೋಡೆಯ ಗುಡಿಸಿಲಿನಲ್ಲೇ ವಾಸವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬಾರಿ ಶಂಕ್ರಮ್ಮನ ಗುಡಿಸಿಲಿನ ಒಂದು ಬದಿ ಗೋಡೆ ಕುಸಿದಿರುವುದರಿಂದಲೇ ಅವರೆಲ್ಲ ಆಕ್ರೋಶಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬಾರಿ ಬೇರೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುವ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಇದೆ. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ನಾಲೆ ಉಕ್ಕೇರಿ ಮತ್ಯಾರದಾದರೂ ಗುಡಿಸಲು ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದರೆ ಅದು ದೊಡ್ಡ ಸುದ್ದಿಯಾಗುವ ಅಪಾಯವಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ನೀವು ನಮಗೆ ಸಹಕರಿಸಬೇಕು” ಎಂದು ಆದಷ್ಟೂ ತಗ್ಗಿದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಹೇಳಿದರು ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ.

ಹಿಂದೆಲ್ಲ ಶಿವಪ್ಪ ತಾನು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿರುವುದಾಗಿ ಜನರಿಗೆ ದೂರು ಹೇಳಿದರೂ ಜನ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಈ ಬಾರಿ ನಾಲೆ ಉಕ್ಕೇರಿ ಶಂಕ್ರಮ್ಮನ ಗುಡಿಸಿಲಿನ ಒಂದು ಭಾಗ ಕುಸಿದಿರುವುದರಿಂದ ನೆಹರೂ ನಗರದ ಮಾದಿಗರೆಲ್ಲ ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದಿರುವುದು, ನಾಲೆಯ ಒತ್ತುವರಿ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡತೊಡಗಿರುವುದು ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು. ತಾನು ಒತ್ತುವರಿ ತೆರವುಗೊಳಿಸದಿದ್ದರೆ ಮುಂದೊಮ್ಮೆ ಅದೇ ದೊಡ್ಡ ಸುದ್ದಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ರಾಜಕೀಯ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗೂ ತೊಡಕಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಹೀಗಿದ್ದೂ ತನ್ನ ತಪ್ಪನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ಧನಿಲ್ಲದ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ, “ನೋಡಿ ಸಾರ್.. ಒತ್ತುವರಿ ನಾನೊಬ್ಬನೆ ಮಾಡಿರುವುದಲ್ಲ; ನಾಲೆ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕರು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ನೀವು ನಾಲೆಯನ್ನು ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅಳತೆ ಮಾಡಿ ಒತ್ತುವರಿ ತೆರವುಗೊಳಿಸುವುದಾದರೆ ನಾನೂ ನಿಮಗೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತೇನೆ” ಎಂದು ರಾಜಕೀಯ ದಾಳ ಉರುಳಿಸಿದ.

ಸರಸ್ವತಿಪುರ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ  ಪಿಡಿಒ ಆಗಿ ಬಂದ ನಂತರ ಅನೇಕರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವ, ವಶೀಲಿಬಾಜಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸರ್ಕಾರಿ ಜಾಗಗಳನ್ನು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿರುವುದು ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲೂ ನಾಲೆಯ ಅಂಚಿನ ರಸ್ತೆಯನ್ನೇ ಕೆಲವು ಪ್ರಭಾವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿಗೆ ಖಾತೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಈವರೆಗೆ ತೆರವು ಮಾಡಲಾಗದ ಅಸಹಾಯಕತೆಯನ್ನು ಅವರು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದರು. ಇದೀಗ ನಾಲೆ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಅಳತೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಪಟ್ಟು ಜೇನು ಗೂಡಿಗೆ ಕಲ್ಲು ಹೊಡೆಸುವ ಕೆಲಸ ಎಂಬುದು ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ಅವರು ಏನು ಮಾಡುವುದೆಂದು ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ ಕಡೆಗೆ ಕಣ್ಣು ಮಿಟುಕಿಸಿದರು.

ಪಿಡಿಒ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ನಡುವಿನ ಕಣ್ಣಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿ ತಾನೇ ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೊಂದನ್ನು ಹೇಳಿದ. “ನೀವು ಸೇತುವೆ ಬಳಿಯ ನಾಲೆಯ ಅಗಲವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಶಿವಪ್ಪನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯ ಬಳಿಯೂ ನಾಲೆಯ ಅಗಲವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡಿ. ಶಿವಪ್ಪ ಕೂಡಾ ಸರ್ಕಾರಿ ಜಾಗವನ್ನು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಕಟ್ಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ನಿನ್ನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನೂ ತೆರವುಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಧಮಕಿ ಹಾಕಿ. ಆಗ ಆತ ತೆಪ್ಪಗಾಗುತ್ತಾನೆ” ಎಂದು ಕಿವಿಯೂದಿದ.

ವಾರ ಕಳೆದ ನಂತರ ಪಿಡಿಒ ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ, ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿ ಹಾಗೂ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳು ಸರಸ್ವತಿಪುರ ಹಾಗೂ ನೆಹರೂನಗರವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿದ್ದ ಸೇತುವೆಯ ಬಳಿ ಬಂದರು. ಮೂರ್ತಿ ತನ್ನ ಸಹಾಯಕನೊಬ್ಬನಿಗೆ ಸೇತುವೆಯ ಬಳಿ ನಾಲೆಯ ಅಗಲವನ್ನು ಅಳೆಯುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದ. ನಾಲೆಯ ಅಳತೆ ಮಾಡುವ ವಿಚಾರ ಮೊದಲೇ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಅಳತೆಯನ್ನು ನೋಡಲು ಕಾದು ಕುಳಿತಿದ್ದ. ಶಿವಪ್ಪ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಸೇತುವೆಯ ಬಳಿ 15 ಅಡಿಯಷ್ಟು ಜಾಗ ಒತ್ತುವರಿಯಾಗಿರುವುದು ದೃಢವಾಯಿತು. ಅದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಲೇ ಶಿವಪ್ಪ ಆನಂದತುಂದಿಲನಾದ. ಆದರೆ, ಆತನ ಸಂತೋಷ ಕೆಲವೇ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ನೀರ ಮೇಲಿನ ಗುಳ್ಳೆಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ತನ್ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಶಿವಪ್ಪನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯ ಬಳಿ ನಾಲೆಯ ಅಗಲವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದ. ಅದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಶಿವಪ್ಪನ ಎದೆ ಧಸಕ್ಕೆಂದಿತು. “ಅದೆಲ್ಲ ಏನ್ಕೆ ಸಾಹೇಬ್ರೆ.. ಸೇತುವೆ ಬಳಿ ಮಾತ್ರ ಒತ್ತುವರಿಯಾಗಿರುವುದು. ಅದನ್ನ ಅಳೆದಾಯ್ತಲ್ಲ. ಸಾಕು ಬಿಡಿ” ಎಂದು ಪಸೆಯಾರುತ್ತಿದ್ದ ತನ್ನ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಸರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಶಿವಪ್ಪ ಮನವಿ ಮಾಡತೊಡಗಿದ. ಆದರೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಬಿಲ್‌ಕುಲ್ ಒಪ್ಪದ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್, ಶಿವಪ್ಪನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ಟೇಪ್ ಹಿಡಿಸಿಯೇ ಬಿಟ್ಟ. ಶಿವಪ್ಪನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ನಾಲೆಯ ಅಗಲ ಐದು ಅಡಿಯಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಬಂದಿತು. ಅದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಲೇ ಶಿವಪ್ಪನನ್ನು ಬಳಿಗೆ ಕರೆದ ಮೂರ್ತಿ, “ನೀನೂ ಕೂಡಾ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಕಟ್ಟಲು ಐದು ಅಡಿಯಷ್ಟು ನಾಲೆ ಜಾಗವನ್ನು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿದ್ದೀಯಾ. ಅದನ್ನೂ ತೆರವುಗೊಳಿಸುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದ. ಆ ಮಾತು ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ನಿಂತಿದ್ದ ನೆಲವೇ ಕುಸಿದಂತಾಯ್ತು.

“ಹ್ಹೆ.. ಹ್ಹೆ.. ದನ ಕಟ್ಟಲು ಖಾಲಿಯಿದ್ದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೀನೇ ಹೊರತು ನಾಲೆಯನ್ನು ಒತ್ತುವರಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಪರಿಪರಿಯಾಗಿ ವಾದಿಸಿದ. ಆದರೆ, ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಇಶಾರೆಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮೂರ್ತಿ ಮಾತ್ರ, ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿಯೇ ಸಿದ್ಧ ಎಂದು ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ಧಮಕಿ ಹಾಕತೊಡಗಿದ. ಇಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಕೊಂಚ ವಾದವಿವಾದ ನಡೆದ ನಂತರ ಶಿವಪ್ಪನನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋದ ಮೂರ್ತಿ, “ಸಂಜೆ ಬಂದು ನನ್ನನ್ನು ಕಾಣು” ಎಂದು ಕಣ್ಣು ಮಿಟುಕಿಸಿದ. ಶಿವಪ್ಪ ಕೂಡಾ ಅದಕ್ಕೆ ಒಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ.

***

ಕೂಲಿ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಲಲಿತಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ತೆರವುಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಸಂಗತಿ ತಿಳಿದು ಅಕ್ಷರಶಃ ದಿಗ್ಭ್ರಾಂತಳಾದಳು. ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಬೇರೆಡೆ ಒಟ್ಟಲು ಜಾಗವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜೀವನಾಧಾರವಾಗಿದ್ದ ದನಗಳ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ನೆನೆದು ಲಲಿತಾ ಕ್ಷೋಭೆಗೊಳಗಾದಳು. ಶಿವಪ್ಪನ ಮುಖ ನೋಡುತ್ತಲೇ ಕಾಳಿಯ ಅವತಾರ ತಾಳಿದಳು. “ಸೂಳೆಮಗನೆ.. ನಿಂಗ್ಯಾಕೊ ಬೇಕಿತ್ತು ಊರ ಉಸಾಬರಿ? ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಕಿತ್ರೆ ದನಕರಗಳನ್ನ ಎಲ್ಲಿ ಕಟ್ಲಿ?” ಎಂದು ಹರಿಹಾಯತೊಡಗಿದಳು. ಲಲಿತಾಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಮೆತ್ತಗಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ಅವಳ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ನೋಡುವ ಧೈರ್ಯವೇ ಉಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಗೋಣು ಬಗ್ಗಿಸಿಕೊಂಡು, “ಸಾಯಂಕಾಲ ಸಾಯೇಬ್ರು ಬರಾಕೇಳವ್ರೆ” ಎಂದು ದೈನ್ಯವಾಗಿ ವರದಿ ಒಪ್ಪಿಸಿದ. “ಅದೇನ್ ಮಾಡ್ತೀಯೊ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಕಿತ್ರೆ ನಾನಂತೂ ಮನಷ್ತಿ ಆಗಿರಲ್ಲ” ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿ ಅಡುಗೆ ಕೋಣೆಯತ್ತ ನಡೆದಳು ಲಲಿತಾ.

ಸಂಜೆ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಶಿವಪ್ಪ. ಶಿವಪ್ಪನ ಬಡತನದ ಬದುಕು, ಆತನಿಗೂ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿಗೂ ಇದ್ದ ವೈರತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿದಿದ್ದ ಮೂರ್ತಿ, “ನೋಡು ಶಿವಪ್ಪ.. ನಾಲೆ ಒತ್ತುವರಿ ತೆರವು ಮಾಡ್ಬೇಕು ಅಂದ್ರೆ ನಂಜುಂಡ ಶೆಟ್ಟಿದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ನಿಂದೂ ಹೋಗ್ತದೆ. ಹಂಗೆ ಊರಿನ ಅನೇಕ್ರದ್ದು ಹೋಗ್ತದೆ. ಆಗ ಅವ್ರೆಲ್ಲರ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ನೀನೇ ಕೆಟ್ಟವನಾಗ್ತೀಯ.. ಹೇಳು ಏನ್ ಮಾಡಣ” ಎಂದು ನಯವಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ. ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡಿದರೆ ಲಲಿತಾಳ ಕಾಳಿ ಅವತಾರವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ತನ್ನಿಂದ ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಮನಗಂಡಿದ್ದ ಶಿವಪ್ಪ, “ಹ್ಹೆ.. ಓಗ್ಲಿ ಬಿಡಿ.. ಊರ್ಗೆಲ್ಲ ಒಳ್ಳೆದಾಗ್ಲಿ ಅಂತ ನಾನ್ ಅದನ್ನ ಯೇಳ್ದೆ.. ಈಗ ಎಲ್ರಿಗೂ ತೊಂದ್ರೆ ಆಗೋದಿದ್ರೆ ನಾನೇಕೆ ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡ್ಲಿ” ಎಂದು ಪೆಚ್ಚು ಮೋರೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಗೋಗರೆದ ಶಿವಪ್ಪ.

ಶಿವಪ್ಪ ತಮ್ಮ ದಾರಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಮೂರ್ತಿ, “ಶಿವಪ್ಪ.. ಇದು ಇಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕೊನೆಯಾಗ್ಬೇಕು. ಇನ್ಮುಂದೆ ಯಾರ ಬಳಿಯೂ ನಾಲೆ ಒತ್ತುವರಿ ವಿಚಾರ ಎತ್ತಕೂಡದು..” ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದ. ಆ ಮಾತು ಕೇಳುತ್ತಲೇ ‘ಬದುಕಿದೆಯಾ ಬಡಜೀವ” ಎಂಬಂತೆ ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ಜೀವ ಬಂದಂತಾಯ್ತು. “ಆಯ್ತು” ಎಂದಷ್ಟೆ ಹೇಳಿ ಶಿವಪ್ಪ ಮನೆಯ ಕಡೆ ಬಿರಬಿರನೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದ. ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲಲ್ಲೆ ಶಿವಪ್ಪನಿಗೆ ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಾ ಆತಂಕದಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಳು ಲಲಿತಾ. ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಲೆ, “ಹ್ಹೆ.. ಹ್ಹೆ.. ಏನೂ ಮಾಡಕಿಲ್ವಂತೆ. ನೀ ನಿಶ್ಚಿಂತೆಯಾಗಿರು” ಎಂದು ಲಲಿತಾಳಿಗೆ ಸಮಾಧಾನಿಸಿದ ಶಿವಪ್ಪ. ಆ ಸುದ್ದಿ ಕೇಳುತ್ತಲೇ ನಿಟ್ಟುಸಿರಿಟ್ಟ ಲಲಿತಾ, “ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಊರ್ ಇಚಾರಕ್ಕೆ ಓಗು.. ಮಾಡ್ತೀನಿ ಸೂಳೆಮಗನೆ…” ಎಂದು ಬೈದು ನಡುಮನೆಗೆ ನಡೆದಳು.